Daily Archives: April 14, 2022
Արմատ և ածանց
Արմատը բառի հիմնական իմաստն արտահատող մասն է, հիմքը: Արմատը արտահայտում է բառի հիմնական իմաստը և չի բաժանվում բաղադրիչների:
Օրինակ՝ թագ արմատից ունենք թագավոր, անթագ, թագուհի բառերը:
Բառի վերջից կամ սկզբից ավելացող մասնիկները, որոնք փոխում են բառի իմաստը և կազմում նոր բառեր, կոչվում են ածանցներ:
Օրինակ՝ տուն-անտուն, գիր—գրություն, խմոր—խմորեղեն:
Այս բառերի ան, ություն, եղեն մասնիկները ածանցներ են:
Առաջադրանքներ՝
1.Տրված բառերը կազմող մասերն առանձնացրո՛ւ: Արմատներն ընդգծիր:
Օրինակ՝ մայրություն – մայր + ություն
ան+ամոթ, ամ+պոտ, քար+ ոտ, դժ+գոհ, հեռու+ ավոր, բարի+ություն, գիր+ավոր, ան+ որոշ, տ+հաճ։
անամոթ, ամպոտ, քարոտ, օդային, դժգոհ, հեռավոր, բարություն, գրավոր, անորոշ, տհաճ:
2. Գտիր հետևյալ բառերի ընդհանուր արմատները:
ամառանոց, ամառային-ամառ
ջերմություն, ջերմանավ-ջերմ
նավահանգիստ, նավավար-նավ
վարիչ, վարել, ղեկավար-վար
հազարավոր, հազարամյակ-հազար
3. Կազմիր նոր բառեր հետևյալ արմատներով՝
քար, հող, դաս, տուն, երկար, հերոս, սխալ
քարափ,քարտաշ,հողամաս,հողակույտ,դասագիրք,դասղեկ,տնակ,տնամերձ,տնական,երկարավիզ,հերոսաբար,անսխալ,տառասխալ։
4.Կազմիր բառեր հետևյալ ածանցներով՝
ավոր, ուրդ, որդ, ական, արան, անք, ավուն
ավոր-գունավոր,թագավոր,գլխավոր
ուրդ-արձակուրդ
որդ-քանորդ
ական-ընկերական,եղբայրական,հայրական,գժական
արան-պետքարան,գրադարան,թաքնգարան,դասարան
հանք-արգանք,խնդրանք
ավուն-դառնավուն
5.Գրիր մեկ բառով՝
մարդ, որը լողում է-լողորդ
մարդ, որը հեծանիվ է քշում-հեծանվորդ
մարդ, որը մեքենա է վարում-վարորդ
մարդ, որը ճամփա է գնում-ճամփոդ
մարդ, որն առաջնորդում է-առաջնորդ
մարդ, որը որս է անում-որսորդ
մարդ, որն անցնում է ինչ-որ տեղով-անցորդ
մարդ, որը գնումներ է կատարում-գնորդ
Ո՞ր ածանցը ավելացավ բոլոր բառերը կազմելիս: որդ ածանցը ավելացավ
6.Ի՞նչ բաղադրիչներից են կազմված գետակ-գետ+ակ, անբիծ ան +բիծ, քարափ-քար +ափ, ծով-չկա ածանց, ձոր -չկա ածանց, դասարան դաս+արան բառերը: Բաժանիր բաղադրիչների: Օրինակ՝ մայրիկ-մայր+իկ, անտուն-ան+տուն, գրատախտակ-գիր+ա+տախտակ, սեղան-չի բաժանվում և այլն: