Հնչյունաբանություն

1․Տառերի անունները կարդա´:

Ա ա -այբԺ ժ- ժեճճ – ճե        Ռ ռ – ռա

Բ բ-բենԻ ի – ինիՄ մ- մենՍ ս – սե

Գ գ-գիմԼ լ- լյունՅյ-հի          Վ վ – վեվ

Դ դ-դաԽ խ – խեՆ ն – նուՏ տ – տյուն

Ե ե –ԵչԾ ծ – ծաՇշ- շաՐ ր – րե

Զզ-զաԿ կ – կենՈ ո – ո (վո)  Ց ց – ցո

էէ-ԷՀ հ – հոՉչ– չա  ՈՒ ու – ու

Ը ը-ըթՁ ձ – ձաՊ պ – պեՓ փ – փյուր

Թ թ– թոՂ ղ – ղատՋջ-ջե          ֊Քք-քե

                                                          Եվ և – և

                                                          О о – о    

                                                          Ֆֆֆե

2.Ինչո՞ւ են հայերեն տառերը միասին «այբուբեն» կոչվում: Ի՞նչ է նշանակում «Այբբենարան»

3․տրված տառերն այբենական կարգով դասավորի՛ր։ Ո՞ր տառերն է դուրս մնացել։

ա,բ,գ,ե,է,ը,թ,ժ,ի,ծ,կ,ձ,ղ,ճ,մ,ե,ն,չ,պ,ջ,ռ,ս,վ,տ,ց,փ,

չկան այս տառերը․ դ,զ,լ,խ,հ,շ,ո,ր,ու,ք,և,օ,ֆ

4.Զննի՛ր ուղղագրական բառարանը և պարզի՛ր, թե բառերն ինչպե՛ս (ինչ կարգով) են դասավորված:

Բառերը դասավորված են այբբենական կարգով։

5.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Եղինջ, շյուղ, պատշգամբ, դարպաս, թակարդ, կաթսա. սրճեփ:

դարպաս,Եղինջ,թակարդ,կաթսա,շյուղ,պատշգամբ,սրճեփ։

6.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Մթերք, մղկտալ, մողես, մխիթարել, մատյան, միլիոն, մրջյուն, մեղավոր:

մատյան,մեղավոր,Մթերք,միլիոն,մխիթարել,մղկտալ,մողես,մրջյուն։

7.Տրված բառերն այբբենական կարգով դասավորի՛ր:

Երբևէ, որևէ, այժմյան, դաստիարակ, գաղտնի, ելևէջ, արդուկ, երբեք, գզվռտոց, երախտիք, որևիցե, զվարթ, ականջօղ, բերրի, օրրան, տարրական, մրրիկ, թղթակից, զարթնել, հեքիաթասաց:

ականջօղ,այժմյան,արդուկ,բերրի,գաղտնի,գզվռտոց,դաստիարակ,երախտիք,երախտիք,Երբևէ,զարթնել,զվարթ,թղթակից,հեքիաթասաց,մրրիկ,տարրական,օրրան։ 

8.Այբբենական կարգով դասավորի՛ր՝

ա) սենյակիդ իրերի անունները,

Անկողին,գորգ, գրապահարան, դարակ, զարթուցիչ,զգեստապահարան, ժամացույց, լամպ, մահճակալ,սեղան։

բ) սիրածդ գրքերի անունները,

Կառրլոնը, որն ապրում է տանիքում,  Հարրի Փոթթեր,Սուրի Սամի արկածները,Քարանձավի բնակիչները,Փոքիկ Իշխանը,

գ) անուններն այն առարկաների, որոնք կուզենայիր ունենալ:

անտեսանելի հագուստ, թռչող ափսե,կախարդական լամպ

9.Մեկ տառ փոխելով տրված բառերից ստացի՛ր նոր բառեր:

Օրինակ՝

որդ – արդ (հիմա), երդ-երբ, որբ-որս, որթ-որդ, որձ-որմ, որմ-որջ (պատ), որջ-որբ, որս-որթ:

Հորդ-հորթ, հարդ-վարդ, ուղտ-աղտ, աղտ-աղբ, գիրք-դիրք 

11.Տրված բառերով նախադասություններ կազմի՛ր:

Հնչել, հնչյուն, գրել, գիր:

Այս երգը հնչում է ականջներիս մեջ։

Հայերենն ունի 39 տառ և 36 հնչյուն

Ես գրում եմ ձախ ձեռքով։

Այս գիրը գրել է Հովհանես Թումայնաը։

12.Նախադասության մեջ ընդգծված բառը փոխարինի՛ր տրվածներից մեկով:

Տառեր, հնչյուններ, գրերը, ձայն:

      Հանկարծ ինչ-որ երգի հնչյուններ լսվեցին:

     Ամեն ինչ լուռ էր, ոչ մի ձայն չէր լսվում:

     Հայերեն գրերը Մեսրոպ Մաշտոցն է ստեղծել:

     Անծանոթ Տառեր են, չեմ կարողանում կարդալ:

13.Տրված բառերում ո՞ր տառերով (նշաններով) է գրվել է հնչյունը:

Էջ, էի, էգ, էքսկուրսիա, կես, սեր, տեր, հավերժ, բազե, րոպե:

14.Տրված բառերում ո՞ր տառերով (նշաններով) է գրվել o հնչյունը:

Օր, օգուտ, օտար, օղակ, մորեխ, նոր, կտոր, սովորել, պահածո, երեկո, կինո:

15.Տրված բառերում  ե և ո տառերն ինչպե՞ս են կարդացվում:
  ԱԵղանակերազերամերկիրերդումեռալ,եղնիկ:

  ԲՈզնիողորսոսկորոստորակոտք:

16. Տրված բառերում  և տառն ինչպե՞ս էկարդացվում:

Ա ՀարևանՍևանհևալտերևկեղևթևսև:

ԲՆաևթեևև:

17. Տառերը կարդա´ այնպեսինչպես հնչում են(տառերի անունները մի´ կարդա), հետոպատասխանի´ր հարցերին:

Հայերենն ունի երեսունինը տառերեսունվեց հնչյուն.

աո՞ր տառերն են նույն հնչյունն արտահայտում,

Օ-ո,է-ե,

բո՞ր տառերն են մեկից ավելի հնչյունարտահայտում:

բ-փ,գ-ք

18.Տրված մտքերից որո՞նք ես ճիշտ համարում (պատասխանելուց առաջ մեկ անգամ ևս կարդանախորդ առաջադրանքները):

աՀնչյունը և տառը նույն բաներն ենդրանք իրարիցչեն տարբերվում:

բՀնչյունը և տառը տարբեր բաներ ենհնչյունըլսվում և արտասանվում էիսկ տառը գրվում ուկարդացվում է:

գՏառը հնչյունի նշանն է:

19.Հայերենի երեսունվեց հնչյունների նշանները(տառերըգրի՛րՈ՞ր տառերը դուրս մնացին:

20.Հատհատ արտասանի՛ր տրված հնչյունները(շշուկով կամ բարձրաձայն): Փորձի՛ր պարզել, թեաոաջին և երկրորդ խմբերի հնչյուններն ինչո՞վ ենտարբերվում:

1. Բգդզ, թժլխծկհձղճմյ, ն, շչ, պջ, ռ, սվտրց, փքֆ:

2. Աէըիօու:

21.Հնչյունների խմբերն անվանի´ր (դրանց անուններդի՛րև տրված նախադասությունները լրացրո´ւ:

1. Բգ, դ, q, թժ, լխծկ, հձղ, ճ, մյ, նշչ, պջռս,վ, տ, րց, փքֆսրանք … հնչյուններ են:

2. Աէըիօ,ուսրանք … հնչյուններ են:

22.20-րդ ե 21-րդ առաջադրանքներում տրված  մի խմբի հնչյունները կոչվում են ձայնավորմյուս խմբիհնչյունները՝ բաղաձայնԱյդ անունները տեղադրի´ր տրված նախադասությունների մեջ:

1. Բգ, դ, q, թժ, լխծկ, հձղ, ճ, մյ, նշչ, պջռս,վ, տ, րց, փքֆսրանք … հնչյուններ են:

2. Աէըիօ,ուսրանք … հնչյուններ են:

23. Տրված բառերի մեջ մտնող հնչյունները գրի՛ր(փակագծում տրված Է, թե քանի՞ հնչյուն կա):

Օրինակ՝

ասեղ (4) – ասեղ:

Արմատ (5), երերալ (7), երազ (5), որոտ (5), տերև (5), որոշում (7), երևելի (8):

24.Հաշվի´րթե տրված բառերի մեջ քանի՞ տառքանի՞ հնչյուն կա:

Օրինակ՝

եղևնի – 5 տառ, 7 հնչյուն:

Երիտասարդոլոռողնաշարհրշեջգրքույկբարևկարևորբաճկոնոտքերամ:

Հնչյունը լսվում և արտասանվում էիսկ տառըգրվում  էՏառը հնչյունի նշանն է:

Հայերենում երեսունվեց հնչյուն կաԴրանքարտահայտվում են երեսունինը տառերով:

Երեսունվեց հնչյուններից վեցը ձայնավորներեն (աէըիօու)իսկ երեսունը՝ բաղաձայններ(բգդզթժլխծկհձղճմյնշչպջռս, վտր, ց, փ, քֆ):

Է և ե տառերը  է հնչյունի նշաններն են:

Օ և ո տառերը  օ հնչյունի նշաններն են:

Ե և ո տառերը կարող են մեկից ավելի հնչյունարտահայտել (եյէովօ):

Մեկից ավելի հնչյուն է արտահայտում նաև ևտառը (կա՛մ էվ, կա՛մ  յէվ):