Այլ մարմինների ազդեցության շնորհիվ կարող են փոխվել ոչ միայն տվյալ մարմնի արագությունը, այլև` ձևն ու չափերը: Մարմինը կարող է սեղմվել, ձգվել, ծռվել, ոլորվել:Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի, չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա կամ ձևափոխություն:

Նկարում պատկերված պարանը, ցանցաճոճը, արտաքին ազդեցությունների շնորհիվ փոխում են իրենց ձևն ու չափերը, այսինքն` դեֆորմացվում են:Մարմինը դեֆորմացնելիս առաջանում է ուժ, որը ստիպում է նրան վերականգնել իր սկզբնական ձևն ու չափերը: Այդ ուժն անվանում են առաձգականության ուժ:
Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ և աշխատում է վերականգնել մարմնի սկզբնական ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:

Երբ ծանրոցը դնում ենք հենարաններ ունեցող տախտակի վրա, տախտակը ճկվում է։ Նրա մեջ առաջացած առաձգականության ուժը բեռի վրա ազդում է ուղղաձիգ դեպի վեր և հավասարակշռում է ծանրոցի կշիռը։ Բեռը հեռացնելուց հետո տախտակը վերականգնում է իր ձևը, հետևաբար նրա դեֆորմացիան առաձգական է:

Ուժը՝ որպես ֆիզիկական մեծություն, կարող է ունենալ տարբեր արժեքներ։ Ուժի մեծությունը որոշում են ուժը չափող սարքով՝ ուժաչափով։ Կախված նրանից, թե որքան է սեղմվել կամ երկարել ուժաչափի զսպանակը, մենք եզրակացնում ենք նրա վրա ազդող ուժի մեծության մասին:

Ուժաչափերի գործողության հիմքում ընկած է հավասար ուժերի ազդեցությամբ զսպանակի՝ միևնույն չափով երկարելու կամ սեղմվելու հատկությունը։

Պարզագույն ուժաչափը կազմված է տախտակին մի ծայրով ամրացված զսպանակից, որի մյուս ծայրը ազատ է և վերջանում է հորիզոնական ցուցիչով։ Զսպանակին ամրացված սլաքը ցույց է տալիս չափվող ուժի մեծությունը:
Ուժի չափման միավորը Նյուտոնն է (1 Ն):
Ուժի միավոր է նաև կիլոնյուտոնը(կՆ):
1կՆ=1000Ն:

Առանձգականության ուժ՝ տեսանյութ:

Դասարանական առաջադրանք

Պատասխանել հարցերի

1. Ո՞ր ուժն է կոչվում առանձգականության ուժ: Այն ուժը, որն առաջանում է մարմնի դեֆորմացիայի ժամանակ և աշխատում է վերականգնել մարմնի սկզբնական ձևն ու չափերը, կոչվում է առաձգականության ուժ:
2. Ե՞րբ են առաջանում մարմինների ձևափոխություն:Մարմինը կարող է սեղմվել, ձգվել, ծռվել, ոլորվել:Արտաքին ազդեցության հետևանքով մարմնի ձևի, չափերի փոփոխությունը կոչվում է դեֆորմացիա կամ ձևափոխություն:
   

3. Ուժի չափման միավորը ի՞նչպես է կոչվում:  Ուժի չափման միավորը Նյուտոնն է (1 Ն):

1)Աստղանիշի փոխարեն տեղադրե՛ք թվաբանական գործողությունների նշաններից մեկը (+, -, x, :), որպեսզի ստացվի հավասարություն․

5 + 2=49 ։ 7

30 – 25=20 ։ 4

6 + 7=24 – 11

7 x 5=80 – 45

18 – 10=2 x 4

55 – 11=44 – 0

2)Գտեք վերևի սյունակի յուրաքանչյուր արտահայտության համարժեքը ներքևի սյունակում․

1)Մրցույթի մասնակիցների 5%-ը

2)Մրցույթի մասնակիցների 100%-ը

3)Մրցույթի մասնակիցների 25%-ը

4)Մրցույթի մասնակիցների 50%-ը

1)Մրցույթի մասնակիցների կեսը

2)Մրցույթի մասնակիցների մեկ քառորդը

3)Մրցույթի մասնակիցների մեկ քսաներորդը

4)Մրցույթի բոլոր մասնակիցները

3)Պատասխանեք հետևյալ հարցերին․

ա)Ի՞նչ թվանշաններով չի կարող ավարտվել պարզ թվի գրառումը։0-2-4-6-8-5

բ)Կարո՞ղ է արդյոք պարզ թիվը ստացվել երկու պարզ թվերի գումարումից։Բերե՛ք օրինակներ։

2+2

0+8

5+0

0+8

գ)Կարո՞ղ է արդյոք երկու բաղադրյալ թվերի գումարումից ստացվել պարզ թիվ։Բերե՛ք օրինակներ։

4+14=19

4+29=29

4)Երեք գրքի համար վճարել են 4000 դրամ: Առաջին գրքի գինը բոլոր գրքերի արժեքի 20%-ն է։ Մյուս երկու գրքերի գների հարաբերությունը հավասար է 9 և 7 թվերի հարաբերությանը։Ի՞նչ արժե գրքերից յուրաքանչյուրը։

լուծում

Լրացուցիչ աշխատանք (տանը)․

1)Ի՞նչ թվանշաններ կարելի է տեղադրել աստղանիշի փոխարեն, որպեսզի 476/486 կոտորակը լինի կանոնավոր կոտորակ:

2)Խանութ են բերել 2 տ կաղամբ և 800 կգ վարունգ։ Առաջին օրը վաճառել են կաղամբի 40%-ը և վարունգի 20%-ը: Ո՞ր բանջարեղենից են ավելի շատ վաճառել և քանի՞ անգամ շատ։

Լուծում՝

2տ=2000կգ

2000×40=800կգ

800-20%

800×20:100=160

Պատ․՝ 800կգ

3)