Եթե շփելիս մարմինը ձեռք է բերում այլ առարկաները ձգելու հատկություն, ապա ասում են, որ մարմինն էլեկտրականացել է կամ ձեռք է բերել լիցք:

Լիցքավորված մարմինների փոխազդեցությունն անվանում են էլեկտրական փոխազդեցություն:
Եթե լիցքավորված ձողը մոտեցնեք ջրի բարակ շիթին, կարող ենք համոզվել, որ լիցքավորված մարմինը ձգում է նաև նրան։
Սաթը հույներն անվանում էին «էլեկտրոն»: Այստեղից էլ առաջացել է էլեկտրականություն բառը:
Լիցքավորված մարմինները կարող են ոչ միայն ձգել, այլ նաև`վանել միմյանց:
Ընդունված է մետաքսով շփելիս ապակու վրա առաջացած լիցքն անվանել դրական (+), բրդով շփելիս էբոնիտի վրա առաջացած լիցքը` բացասական (–):

Այսպիսով՝բնության մեջ գոյություն ունեն երկու տեսակի լիցքեր:
Միևնույն նշանի լիցք ունեցող մարմիններն իրար վանում են, տարբեր նշանի լիցքեր ունեցող մարմինները` ձգում:
Շփելիս երկու մարմինն էլ էլեկտրականանում են. մի մարմինը ձեռք է բերում դրական լիցք, իսկ մյուսը` բացասական:
Ինչպես են լիցքավորվում մարմինները:
Հայտնի է, որ բոլոր նյութերի ատոմները կազմված են պրոտոններից, նեյտրոններից և էլեկտրոններից: Էլեկտրոնի լիցքը համարում են բացասական, իսկ պրոտոնինը` դրական: Սովորական վիճակում ատոմի ընդհանուր լիցքը զրո է, քանի որ պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը իրար հավասար է: Մարմինների շփման ընթացքում էլեկտրոնների մի մասը մի մարմնից անցնում է մյուսին: Մարմինը, որին անցել են լրացուցիչ էլեկտրոններ, լիցքավորվում է բացասական լիցքով, իսկ էլեկտրոններ կորցրած մարմինը` դրական լիցքով:

Մարմինների էլեկտրականացված լինելը պարզում են էլեկտրացույցի միջոցով:

Էլեկտրացույցը ունի պարզ կառուցվածք. այն կազմված է մետաղե ձողից և նրան փակցված մետաղե թերթիկներից։ Երբ էլեկտրականացած մարմինը հպում են ձողին, լիցքերը ձողով հաղորդվում են թերթիկներին, որոնք, նույնանուն լիցքերով լիցքավորվելով, վանվում և հեռանում են  միմյանցից:

Դասարանական աշխատանք

Պատասխանել հարցերին

1. Ե՞րբ են մարմինները համարվում էլեկտրականացված:
2. Ո՞ր էլեկտրական լիցքերն են անվանում դրական , և որո՞նք ՝ բացասական :

Դաս 11։ Մաթեմատիկական ռեբուսներ

1+7=8

9-5=4

19+6=25

24-12=39

3×4=12

6:4=2

6-4=2

3+4=7

4+4=8

5+4=9

1178․ Գումարե՛ք կոտորակները։

1                 1              3

ա)    —    +        — =         —

2         +      1=3        4

2               1

—————

4

2+1=3

1          1              7

բ)    —  +  —=         —

3      +     4        12

3           4

—————-

12

3+4=7

5                  2            19

գ)      —       +      — =      —

6                9            18

6               9

—————–

18

15+4=19

7              5

դ)      —   +        —=

8              18

8              18

——————

72

8|2

4|2

2|2

1|

18|2

9|3

3|3

1|

[3x3x2]=72

11                    3

ե)     —         +        —

12                    18

12                18

——————-

12|2

6|3

3|3

18|2

9|3

3|3

1|

7                   11

զ)     —          +      —

20                15

21       +        44= 65            65

——————-=                —

60                              60

20|2

10|2

5|5

1|

15|3

5|5

1|

[2x2x5x3]=60

է)

ը)

թ)

ժ)

ժա)

ժբ)

Здравствуйте, меня зовут Ирина Сергеева. Я школьница. Мои друзья тоже школьники. Мы много читаем и пишем, слушаем. Это очень интересно. А ещё мы любим отдыхать, играть, разговаривать. Обычно мы много работаем. Но летом мы всегда отдыхаем. Я люблю отдыхать на море. На море хорошо отдыхать летом. Летом солнце. Днём всегда жарко, а вечером и ночью тепло. Моя семья всегда отдыхает летом. А осенью, зимой и весной наша семья работает. Мой папа экономист. Он всегда много работает. Много думает, читает, считает. Мой папа работает и в субботу. Обычно он отдыхает в воскресенье. В воскресенье папа слушает радио, читает журналы, смотрит телевизор.

Моя мама врач. Она тоже много работает. Но мама отдыхает и в субботу, и в воскресенье. Мама говорит, что она любит работать и не любит отдыхать. А я люблю и работать, и отдыхать.

1) Как её зовут? Её зовут Ирина

2) Кто она? Она школьница.

3) Кто её друзья? Её друзья школьники.

4) Что они делают? они работают

5) Что они любят делать? они любят отдыхать

6) Когда они любят отдыхать? Они любят отдыхать летом

7) Когда солнце? летом солнце

8) Когда жарко? летом жарко

9) Когда тепло? летом

10) Что они делают зимой? Они зимой работают

11) Что всегда делает папа? папа работает

12) Что он делает в воскресенье? в воскресенье папа работает

13) Когда отдыхает мама? в с14)  в субботу, и в воскресенье

15) Что любит делать Ирина? Ирина любит работать

մեծ միավորներից մեկն արտահայտիր փոքր միավորով 159

բ)24կմ 52մ=23կմ 1052 մ     գ)3տ 500կգ=2 տ 1500 կգ

28մ 5դմ=27մ  1005դմ              24  կգ 200 գ=23կգ 1200գ

24սմ 7մմ=23սմ 17մմ                27 ց 50կգ=26ց 150 կգ

Հովե՜ր կ’անցնին.
Ու ցորյաններս հուշիկ հուշիկ կարթըննան.
Իրենց խորքեն կը հոսի դող մ’անսահման:
Գեղադալար կողերն ի վար բըլուրին
Ծովե՜ր կ’անցնին:

Հովե՜ր կ’անցնին.
Ա՛յնքան կ’հորդի, կը կատղի դաշտը հուռթի`
Որ պիտի հոն արածող ուլը խեղդի:
Գոգին մեջեն ալետատան հովիտին
Ծովե՜ր կ’անցնին:

Հովե՜ր կ’անցնին.
Ու ցորյանին պատմուճանները ծըփուն
Մերթ կը պատռին, մերթ կը կարվին փողփողուն:
Ըստվերի մեջ, լույսերու մեջ փրփրագին
Ծովե՜ր կ’ացնին:

Հովե՜ր կ’անցնին.
Քիստերուն տակ կ’ալեծփին եղիներ`
Ուր լուսնակն իր սափորին կաթն է հոսեր:
Կալերեն գյուղ, գյուղեն մինչև աղորին
Ծովե՜ր կ’անցնին:

Հովե՜ր կ’անցնին.
Զըմրուխտներով կը ծփա դաշտը անհուն:
Ծիտը կ’երգե թառած ճյուղի մ’օրորուն`
Մինչ իր տակեն ցորյաններու մոլեգին
Ծովե՜ր կ’անցնին,
Հովե՜ր կ’անցնին: