Պատմողական

Մենք ընտանիքով երեկոները հավաքվում ենք և նայում հեռուստացույց։

Մենք շաբաթ և կիրակի օրերին ընկերներով գնում ենք կինո դիտելու։

Հարցական

Դու ամեն օ՞ր ես գնում լողի։

Ինչպե՞ս ես անցկացրել գարնանային արձակուրդներդ։

Հրամայական

Գնա՛ ու ինձ ջուր բե՛ր։

Արի՛ ինձ մոտ։

Բացականչական

Ուռա՜, ձյունը վերջացավ։

Է՝հ, անձրև է գալիս։

Նախադասություններն  ըստ հաղորդակցման լինում են 4 տեսակ՝ պատմողական, հարցական, հրամայական, բացականչական:

Պատմողական է կոչվում այն նախադասությունը, որով ինչ-որ բան են պատմում:

Օրինակ՝ Ստոկհոլմ քաղաքը սովորական քաղաք է:

Հարցական է կոչվում այն նախադասությունը, որով հարցնում են մի բանի մասին:

Օրինակ՝ Ո՞վ է գրել «Մանչուկն ու Կառլսոնը»:

Հրամայական է կոչվում այն նախադասությունը, որով հրամայում, խնդրում կամ հանձնարարում են մի բան անել:

Օրինակ՝ Գրի՛ր շարադրություն «Իմ անվան պատմությունը» վերնագրով:

Բացականչական է կոչվում այն նախադասությունը, որով ուրախությունը, տխրությունը, ցավն արտահայտում են բացականչությամբ:

Ջա՜ն, շուտով Զատիկ է:

There is an armchair next to the window.

There is a book next to the armchair.

There is a carpet on the floor.

There are a book and a vase on the table

There is a book under the table.

There is a TV on the table.

There is a book on the TV.

There is a TV next to the lamp.

There is a TV in front of the table.

There is a book between  two photos .

It’s spring in the forest. The snow has gone, leaves
are growing and the animals are waking up.
Bruno the bear is still asleep. He doesn’t know that
it’s spring.
‘Listen! Bruno is snoring!’
Now it’s summer. It’s warm and the animals are having lots of fun. But
where’s Bruno?
Bruno is still asleep. He doesn’t know that it’s summer.
Now it’s autumn. The leaves are turning red, yellow and orange. The animals
are getting ready for winter. But where’s Bruno?
Bruno is still asleep. He doesn’t know that it’s autumn.
Now it’s winter. You can’t see the animals. They’re all asleep in their warm
homes. But where’s Bruno?
‘What a nice, long sleep. Snow! It’s winter! I’m all alone.’
It’s spring again. The animals are very happy. They’re having a party. But
where’s Bruno?
‘Bruno!’
Bruno is awake at last. Now he knows that it’s spring.

1․ Ո՞րն է 52306 թվի ներկայացումը կարգային գումարելիների գումարի տեսքով։

Ընտանի տավարն առաջացել է վայրի տուրից, որն ընտելացվել է մոտ 8 հզ. տարի առաջ։ Այն մարդու ընտելացրած առաջին կենդանիներից է։ Հնագույն վաչկատուն ցեղերը կովերի և տուրերի նախիրներ էին պահում միայն մսի ու կաշվի համար։ Ավելի ուշ, նստակեցության անցնելուց հետո, մարդիկ սկսեցին ուժեղ կենդանիներին լծել գութանին և նրանցով բեռներ փոխադրել։ Հնադարյան մարդու համար կովն ու ցուլն այնքան մեծ նշանակություն ունեին, որ շատ ժողովուրդներ նրանց աստվածացրել են։ Իսկ կովից կաթ ստացել են ավելի քան 2800 տարի առաջ։ Հետագայում կաթից սկսեցին պատրաստել կարագ, պանիր, մածուն և այլ կաթնամթերք։ Կովերի կյանքի տևողությունը մոտ 20 (երբեմն՝ 35) տարի է։ Կովերը միապտուղ են (հազվադեպ բացառություններով)։ Կովերի տարեկան միջին կաթնատվությունը 3500–4000 կգ է, լավագույն տնտեսություններում՝ մինչև 6000 կգ, ռեկորդը՝ 20 հզ. կգ (հոլանդական կովեր)։ Կովերի ցեղերը բազմաթիվ են։ Հաճախ նրանց անվանում են այն տեղի անունով, որտեղ բուծվել են։ Յուրաքանչյուր ցեղ հարմարված է իր «ծննդավայրի» արոտավայրի և բնակլիմայական պայմաններին։ Ամեն ցեղ ունի իր առավելություններն ու թերությունները։ Որպեսզի կովը շատ կաթ տա, անհրաժեշտ է նրան ճիշտ խնամել և լավ կերակրել։ Ուստի, անասնապահը պետք է շատ հմուտ և

Ի՞նչ բույսեր գիտես, որ աճեցնում է մարդը: Ի՞նչ ընտանի կենդանիներ գիտես, ի՞նչ է ստանում մարդը նրանցից:

Արդյունաբերության նման գյուղատնտեսությունը ևս տնտեսու­թյան խոշոր ճյուղերից է: Այն զբաղված է մշակաբույսերի աճեցմամբ և ընտանի կենդանիների բուծմամբ: Երկրագնդի տարբեր վայրերում մշակվում են տարբեր բույսեր և բուծվում տարբեր կենդանիներ: Օրինակ՝ Հայաստանի բնական պայմանները թույլ չեն տալիս, որպեսզի մեզ մոտ աճի արմավենի կամ նարինջ: Դրա փոխարեն մեր երկրում աճում է հյութալի ծիրան, դեղձ, խնձոր և այլն:

Գյուղատնտեսությունը բաժանվում Է բուսաբուծության և անաս­նապահության:

Մշակաբույսերի մեծ մասը մարդն օգտագործում է` որպես սննդամթերք։ Մյուս մասը կեր է ընտանի կենդանիների համար: Մշակաբույսերի մասն էլ, օրինակ՝ շաքարի ճակնդեղը, բամբակենին, վուշը, հումք է սննդի արդյունաբերության համար: Շաքարի ճակնդեղից ստանում են շաքար, բամբակից և վուշից՝ թել:Բուսաբուծությունը զբաղվում է զանազան մշակաբույսերի աճեցմամբ: Բուսաբուծության մեջ առաջնակարգ նշանակություն ունի ցորենի մշակու­թյունը, որը մարդկության մեծ մասի հացն է: Աշխարհի շատ երկրներում ցորենից հետո մարդիկ իրենց սննդի մեջ ամենից շատ օգտագործում են կար­տոֆիլ, դրա համար էլ այն անվանում են «երկրորդ հաց»: Մարդն աճեցնում է նաև բրինձ, գարի, բազուկ, գազար, վարունգ, պոմիդոր, սուրճ, թեյ, մրգեր՝  խաղող, ձմերուկ, բամբակենի և այլն:

Անասնապահությունը զբաղվում է ընտանի կենդանիների բուծմամբ: Անասնապահական մթերքները մեզ համար ևս արժեքավոր սնունդ են: Օրինակ՝ դու արդեն գիտես, որ մարդու օրգանիզմի համար խիստ կարևոր են միսը և կաթնամթերքը: Բացի այդ, տարբեր ընտանի կեդանիներից մենք ստանում ենք բուրդ, կաշի, փետուր, որոնք էլ հումք են դառնում գործվածքի, հագուստի, կոշիկի, գորգերի համար: Ընտանի կենդանիները նույնպես բազմազան են: Դրանց շարքում կան կաթնասուններ (կով, ոչխար), թռչուններ (հավ, սագ), ձկներ (իշխան, սիգ), միջատներ (մեղու): Ձկներ բուծելու համար մարդը հաճախ .տեղծում է արհեստական լճակներ և ջրամբարներ:

Անասնապահության համար մարդը որպես կեր օգտագործում է բնության բարիքները և իր աճեցրած բույսերը: Հայաստանում ամռանը կովերին, ոչխարներին, այծերին կարելի է հանդիպել հիմնականում լեռնային արոտներում, որտեղ նրանք սնվում են հյութալի խոտաբույսերով: Այստեղ են նաև տեղափոխում մեղուների փեթակները, որովհետև շատ են բազմերանգ ծաղկաբույսերը:

Միաժամանակ մարդը հատուկ գործարաններում արտադրում է համակցված կերեր, որոնք պարունակում են կենդանիներին շատ անհրաժեշտ սննդարար նյութեր:

Այն մարդկանց, ովքեր զբաղվում են միայն գյուղատնտեսական մշակաբույսեր աճեցնելով, անվանում են հողագործներ կամ երկրա­գործներ, իսկ ովքեր բուծում են միայն կենդանիներ՝ անասնապահներ: Շատ մարդիկ զբաղվում են թե’ մեկով, և թե’ մյուսով: Նրանց էլ  սովորաբար անվանում են ագարակատերեր (ֆերմերներ):

Հարցեր և առաջադրանքներ

1. Ի՞նչ է գյուղատնտեսությունը, և ի՞նչ ճյուղերից է բաղ­կացած այն:

Գյուղատնտեսությունը զբաղվում է բույսերի մշակմամբ և կենդանիների բուծմամբ։ Գյուղատնտեսությունը ունի 2 ճյուղ՝ բուսաբուծություն և անասնապահություն։

1. Ինչո՞վ է զբաղվում բուսաբուծությունը, և ի՞նչ բույսեր է աճեցնում մարդը սննդամթերք ստանալու, անասնա­կերի և արդյունաբերության համար:

Մարդն աճեցնում է ցորեն,կարտոհիլ,սուրճ,թեյ և այլն։ Անասնապահության մեջ օգտագործում է իր աճեցրած մթերքները,որ կերակրի կենդանիներին։Իսկ ընտանի կենդանիներից մարդը ստանում է բուրդ, կաշի,փետուր։

1. Ինչո՞վ է զբաղվում անասնապահությունը:

Անասնապահությունը զբաղվում է կենդանիների բուծմամբ։

1. Օրվա ընթացքում բուսաբուծությունից և անասնապա­հությունից ստացված ի՞նչ մթերք ես օգտագործում քո սննդի մեջ:

կաթնամթերք, միս, մսից պատրաստված այլ ուտելիքներ,միրգ,բանջարեղեն,հացամթերք և այլն։

1. Ինչպե՞ս են միմյանց հետ կապված բուսաբուծությունը և անասնապահությունը:

Մարդն իր անասուններին կերակրում է այն  բույսերով և բերքով,որն աճեցրել է։

1. Ի՞նչ կապ կարող է լինել գյուղատնտեսության և արդյունաբերության միջև:

Արդյունաբերության մեջ օգտագործվում է մարդու պահած կենդանիների կաշին,բուրդը,բամբակը, դրանից կարվում է գորգ,հագուստ ,կոշիկ և այլն։

1․Կարդա, լրացրու բաց թողած տառերը։

Առեղծվածային դինոզավրերը

Դինոզավրերը ցամաքային ամենամեծ կենդանիներն են, որ երբևն գոյություն են ունեցել Երկրի վրա: Ամենախոշոր դինոզավրերը բուսակերներն էին: Գիտնականները հարյուր տարի առաջ դեռ չգիտեին, թե ինչպես են ծնվում դինոզավրերի ձագերը: Հազար ինը հարյուր քսաներեք թվականին գիտնականների մի խումբ ապացուցեց, որ դինոզավրերը ձվադրել են գետնի վրա: Այդ հայտնաբերումից հետո յոթանասուն տարի անց ապացուցվեց, որ դինոզավրերի որոշ էգեր
այսօրվա թռչունների նման թուխս են նստել: Նրանք դնում էին 10-40 ձու: Ահռելի չափերով այս կենդանիները միշտ հետաքրքրել են մարդկությանը:

2. Ի՞նչ իմացար դինոզավրերի մասին, որը չգիտեիր: 

Դինոզավրերը ձվադրել են գետնի վրա: Էգ դինոզավրերը թռչունների նման թուխս են նստել ։Նրանք դնում էին 10-40 ձու:

3.Գրիր հետևյալ բառերի հոմանիշները՝

երփներանգ-գունավոր ,գույնզգույն

սաղարթ-տերև

ճամփա-ճանապարհ

մտածել-միտք անել

4․ Գրիր հետևյալ բառերի հականիշները՝

Էգ-արու

ամենամեծ-ամենափոքր

բարի-չար

արևելք-արևմուտք

5․Բացատրիր հետևյալ բառերը՝

ոսկեզօծել-ոսկով պատել

ասֆալտապատ-ասֆալտով պատված

վայրէջք-վայր իջնել

սաղարթախիտ-տրևներով խիտ

6.Կազմիր բառեր հետևյալ արմատներով՝

Երբ-երբեք,երբևէ,երբևիցե

օր-օրացույց,օրակարգ,օրագիր,

ոսկի-ոսկեզօծ,ոսկեջուր

եղբայր-հորեղբայր,մորեղբայր

81. Ответьте на вопросы. Запишите ответы:

1)    Где мои новые брюки? (стул)

Мои новые брюки на стуле․

2)    Где твоя большая машина? (гараж)

Моя большая машина в гараже․

3)    Где моё тёплое пальто? (шкаф)

Моё тёплое пальто в шкафу․

4)    Где эти студенты? (аудитория)

Эти студенты в аудитории․

5)    Где наш профессор? (лекция)

Наш профессор на лекции.

6)    Где мой бутерброд? (стол)

Мой бутерброд на столе.

7)    Где мои книги? (библиотека)

Мои книги в библиотеке.

8)    Где твой папа ? (работа)

Мой папа на работе.

9)    Где наша гостиница? (центр)

Наша гостиница в центре.

11) Где вы отдыхаете? (море)

Мы отдыхаем на море.

12) Где твой брат? (университет)

мой брат в университете.

14) Где их собака? (балкон)

их собака на балконе.

15) Где наш учитель? (урок)

наш учитель на уроке.

16) Где вы учитесь? (школа)

Я учусь в школе.

17) Где вы обедаете?

я обедаю дома

18) Как вас зовут?

Мена зовут Тигран.

18) Как ваша фамилия?

Моя фамилия Григорян.