Задание 1. Ответьте на вопросы, раскрывая скобки:

1. В каком городе вы живёте? (маленький южный) Я живу в маленьком южном городе.
2. В каком доме живёт ваша семья? (старый красивый) Моя семья живёт в старом красивом доме.
3. На каком этаже ваша комната? (второй) Моя комната находится на втором этаже.
4. На каком заводе работает ваш отец? (новы химический) Мой отец работает на новом химическом заводе.
5. В каком клубе вы были вчера? (городской) Вчера я был в городском клубе.
6. В каком магазине вы покупаете книги и журналы? (соседний книжный) Я покупаю книги и журналы в соседнем книжном магазине.
7. В каком кинотеатре вы смотрели фильм? (большой новый) Мы смотрели фильм в большом новом кинотеатре.
8. В какой тетради вы пишете упражнения? (эта зелёная) Я пишу упражнения в этой зелёной тетради.
9. На какой улице находится музей? (тихая спокойная) Музей находится на тихой спокойной улице.
10. В каком здании находится ваша квартира? (это высокое) Наша квартира находится в этом высоком здании.
11. В какой комнате вы живёте? (большая светлая) Я живу в большой светлой комнате.
12. В какой школе он учится? (наша средняя) Он учится в нашей средней школе.
13. В каком общежитии живут студенты? (ваш студенческий) Студенты живут в вашем студенческом общежитии.
14. На какой площади находится памятник? (центральная) Памятник находится на центральной площади.
15. В каком доме вы были? (наш загородный) Я был в нашем загородном доме.
16. В каком письме вы прочитали об этом? (это новое) Я прочитал об этом в этом новом письме.

Задание 2. Ответьте на вопросы, используя числительные, данные в скобках.

1. На каком этаже находится ваша аудитория? (пятый).
2. На каком этаже находится библиотека? (третий). 3. На каком этаже находится столовая? (первый). 4. В какой аудитории будет лекция? (тридцатая). 5. В какой аудитории вы занимались утром? (двенадцатая). 6. На каком курсе вы учитесь? (второй). 7. На каком курсе учится ваш друг? (четвёртый). 8. На какой странице находится это упражнение? (седьмая). 9. На какой странице находится текст о Москве? (десятая). 10. В каком здании вы живёте? (двадцать второе).В каком упражнении была ошибка? (одиннадцатое).

Моя аудитория находится на пятом этаже.

Библиотека находится на третьем этаже.

Столовая находится на первом этаже.

Лекция будет в тридцатой аудитории.

Утром мы занимались в двенадцатой аудитории.

Я учусь на втором курсе.

Мой друг учится на четвёртом курсе.

Это упражнение находится на седьмой странице.

Текст о Москве находится на десятой странице.

Я живу в двадцать втором здании.

Ошибка была в одиннадцатом упражнении.

Упражнение 3. Ответьте на вопросы по модели.

Модель: − У кого есть телефон? (он) – У него есть телефон.

1. У кого есть эта книга? (она) 2. У кого есть этот словарь? (мой брат) 3. У

кого есть машина? (наш друг) 4. У кого есть билеты в театр? (ваш

преподаватель) 5. У кого есть учебник? (он) 6. У кого есть справка? (твой

сосед) 7. У кого есть эта газета? (наша подруга).

• У кого есть эта книга? — У неё есть эта книга.

• У кого есть этот словарь? — У моего брата есть этот словарь.

• У кого есть машина? — У нашего друга есть машина.

• У кого есть билеты в театр? — У вашего преподавателя есть билеты в театр.

• У кого есть учебник? — У него есть учебник.

• У кого есть справка? — У твоего соседа есть справка.

• У кого есть эта газета? — У нашей подруги есть эта газета.

Упражнение 4. Составьте предложения, используйте данные слова

 Модель: Антон – новый учебник. – У Антона нет нового учебника.

1. Аня – синяя ручка. 2. Анна – красный карандаш. 3. Самвел – старший

брат. 4. Алик– младшая сестра. 5. Студент – русско-арабский словарь.

1. Мой брат – новая машина. 7. Твоя подруга – красивая сумка. 8. Наш

учитель – новый компьютер. 9. Ваш сосед – новая кровать.

У Ани нет синей ручки.

У Анны нет красного карандаша.

У Самвела нет старшего брата.

У Алика нет младшей сестры.

У студента нет русско-арабского словаря.

У моего брата нет новой машины.

У твоей подруги нет красивой сумки.

У нашего учителя нет нового компьютера.

У вашего соседа нет новой кровати.

-Աշխարհագրական մեծ գործեր

1․Արտաքին ի՞նչ կառուցվածքային առանձնահատկություններ ունեն սողունները, ի՞նչով են նրանք տարբերվում ձկներից։

Մաշկ չոր, շերտավոր կամ թեփուկավոր մաշկ առանց լորձունքի որը պաշտպանում է ջրազրկումից։

Ազդրոտ և չոր մարմին՝ մարմինը հարմարեցված է ցամաքային կյանքին։

Ոտքեր՝ սողուններից շատերը ունեն 4 զույգ ոտք՝ մատներով, որոնք հաճախ ունեն եղունգներ (օրինակ՝ մողեսները)։ Որոշ տեսակներ՝ ինչպես օձերը, չունեն ոտքեր։

2․Հայաստանում տարածված ի՞նչ սողուններ են ձեզ հայտնի։ Բերել մի քանի օրինակ։

• Հայկական սահող օձ Dolichophis jugularis

• Ամիրյանի տափաստանամողես Phrynocephalus persicus

• Կովկասյան ագամա Paralaudakia caucasia

• Գյուրզա (Macrovipera lebetina)

• Օձաձուկ (Eryx jaculus)

• Կարմրամատ մողես (Darevskia valentini)

3․Ո՞րտեղ են տարածված սողունները։

Սողունները տարածված են գրեթե ամբողջ աշխարհում բացի մի քանի հատուկ վայրերից։ Նրանք ապրում են տարբեր կլիմայական պայմաններում սկսած չորանային տարածքներից մինչև լեռնային շրջաններ։

Еда

1)a և b ուղիղները զուգահեռ են: a ուղղի վրա վերցված են A և B կետերը և տարված են b ուղղին AC թեքն ու BD ուղղահայացը: Համեմատեք AC և BD հատվածները:

AC>BD

2) A կետից ինչ–որ ուղղի տարված են AB և AC թեքերն ու AD ուղղահայացը: Համեմատեք AB և DC հատվածները, եթե <DAC = 45°:

3)Եռանկյան արտաքին անկյուններից մեկը 150° է: Գտեք եռանկյան՝ դրան ոչ կից անկյունները, եթե դրանցից մեկը 20°-ով մեծ է մյուսից:

4)Գտեք ABC եռանկյան անկյունները, եթե A գագաթով անցնող ուղիղը BC կողմը հատում է M կետում, ընդ որում՝ BM = AB, ∠BAM = 35°, ∠MAC=15°:

5)Ուղղանկյուն եռանկյան սուր անկյունը 30° է, իսկ ներքնաձիգը՝ 16 սմ: Գտեք ուղիղ անկյան գագաթից տարված բարձրությամբ ներքնաձիգը տրոհելուց առաջացած հատվածների երկարությունները:

Նախորդ դասից գիտես՝ ինչպես են հաշվում նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը:
Այս դասին կծանոթանաս տարրի զանգվածային բաժին հասկացությանը։ Ենթադրենք մարդու քաշը 80,5 կգ է, որից մկանների զանգվածը կազմում է 55,5 կգ, իսկ ոսկրերինը՝ 12 կգ։ Ինչպես որոշենք, թե մարդու քաշի որ մասն է կազմում մկանների զանգվածը, իսկ որը՝ ոսկրերի։
Մկանների և яոսկրերի զանգվածները բաժանենք մարդու ընդհանուր քաշին. Կատարված գործողություններով որոշեցինք մկանների և ոսկրերի զանգվածային բաժինները մարդու ընդհանուր քաշում։ Ո՞րն է տարրի զանգվածային բաժինը: Ինչո՞ւ է անհրաժեշտ իմանալ այն։
Զանգվածային բաժին հասկացությունը կիրառվում է նաև քիմիայում տարբեր հաշվարկներ կատարելիս: Դիտարկենք մեթանի մոլեկուլը, որի քիմիական բանաձևն է CH4: Ինչպես
երևում է բանաձևից, մեթանի մոլեկուլը կազմված է ածխածնի մեկ և ջրածնի չորս ատոմներից: Հաշվենք մեթանի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը.

Մեթանի մոլեկուլում ածխածին տարրին բաժին է ընկնում 12 զ.ա.մ., իսկ ջրածին տարրին՝ 4 1 = 4 զ.ա.մ.: Որպեսզի որոշենք ածխածին տարրի զանգվածային բաժինը մեթանի մոլեկուլում, պետք է
ածխածնին բաժին ընկնող զանգվածը հարաբերենքմոլեկուլի ընդհանուր զանգվածին: Նույն եղանակով կարող ենք հաշվել ջրածին տարրի զանգվածային բաժինը. Մոլեկուլում տարրի զանգվածային բաժինը նշանակվում է հունական
այբուբենի ω (օմեգա) տառով:
Ավելի հարմար է օգտվել ատոմների Аr
-ից և մոլեկուլների Mr
-ից, հետևաբար
տարրի (R) զանգվածային բաժինը մոլեկուլում կարող ենք որոշել ըստ հետևյալ
բանաձևի.

Որտեղ ω-ն տարրի զանգվածային բաժինն է, n-ը՝ ատոմների թիվը (ինդեքսը)։
Ածխածնի և ջրածնի զանգվածային բաժինների համար կունենանք հետևյալ
արտահայտությունները.

Զանգվածային բաժինը ցույց է տալիս, թե տարրի հարաբերական
ատոմային զանգվածի ու ինդեքսի արտադրյալը նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածի որ մասն է կազմում:
Զանգվածային բաժինն արտահայտվում է միավորի մասերով (0,75 և 0,25)կամ ավելի հաճախ տոկոսներով.
ω(C) = 0,75 100% = 75%; ω(H) = 0,25 100% = 25% :
Այսպիսով, ըստ նյութի քիմիական բանաձևի, կարելի է հաշվել.

• նյութի հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը.
• տարրերի զանգվածների հարաբերությունը մոլեկուլում.
• տարրերի զանգվածային բաժինները մոլեկուլում։
  Այս ամենը կիրառվում է գործնական և հաշվարկային խնդիրներ լուծելիս։
  Տարրի զանգվածային բաժին, տարրերի զանգվածների
  հարաբերություն

Հարցեր և առաջադրանքներ․

1․Ի՞նչ է ցույց տալիս տարրի զանգվածային բաժինը մոլեկուլում։

2․Հաշվի՛ր տարրերի զանգվածային բաժինները (%) հետևյալ բանաձևն ունեցող նյութերում՝ ա) NO, բ) SO2, գ) HNO3, դ) CuCO3:

3․Համացանցից փնտրի՛ր կերակրի աղի, խմելու սոդայի քիմիական բանաձևերը: Հաշվի՛ր դրանցում տարրերի զանգվածային բաժինները (մասերով և %-ով):

Զուգահեռ ուղիղների հատկությունը․

Երկու զուգահեռ ուղիղներից յուրաքանչյուրի բոլոր կետերը հավասարահեռ են մյուս ուղղից։

Հետևաբար, երկու զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը որոշվում է ուղիղներից մեկի ցանկացած կետից մյուս ուղղին տարված ուղղահայացով:

Զուգահեռ ուղիղներից մեկի կամայական կետի հեռավորությունը մյուս ուղղից կոչվում է զուգահեռ ուղիղների միջև հեռավորություն:

Առաջադրանքներ․

1)a և b զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը 3 սմ է, իսկ a և c զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը՝ 5 սմ։ Գտեք b և c ուղիղների հեռավորությունը։

Քանի որ a-ից մինչև b 3սմ է, իսկ A-ից C 5սմ, ապա B-ից C կլինի 2

2)AB ուղիղը զուգահեռ է CD ուղղին։ Գտեք այդ ուղիղների հեռավորությունը, եթե <ADC = 30^o, AD = 6 սմ։

Քանի որ <ADC 30 է, իսկ <ACD 90 է։

Ապա AC-Ն AB և CD զուգահեռ ուղիղների հեռավորությունը = 3սմ = AD-ի կեսին։

3)Կետից տարված են ուղղին ուղղահայաց և թեք, որոնց երկարությունների գումարը 17 սմ է, իսկ տարբերությունը՝ 1 սմ։ Գտեք կետի հեռավորությունը ուղղից։

Եթե նրանց տարբերությունը 1 է, ապա (17+1):2=9

Հետևաբար մյուս ուղիղը = 17-9=8

4)ABC հավասարակողմ եռանկյան մեջ տարված է AD կիսորդը։ D կետի և AC ուղղի միջև հեռավորությունը 6 սմ է։ Գտեք A գագաթի հեռավորությունը BC ուղղից։

Քանի որ D կետից իչացրեր ենք DM ուղղահայաց AC կողմին, DM = 6սմ

Քանի որ եռանկյունը հավասարակողմ է և AD կիսորդն է, որը բարձրություն է, ուրեմն DAC=30

<ADM ուղղանկյուն եռանկյան մեջ AD = DM.2 = 12

5)CDE ուղղանկյուն եռանկյան CE ներքնաձիգի և CD էջի գումարը 31 սմ է, իսկ տարբերությունը՝ 3 սմ։Գտեք C գագաթի հեռավորությունը DE ուղղից։

31+3=34

34:2=17

31-17=14

Ուրեմն CE ներքնաձիգը = 17 իսկ CD էջը =14