Մարդն իր կյանքի ընթացքում ստեղծում է տարբեր իրեր:
Մեր շրջապատի ցանկացած իր, կենդանի օրգանիզմ կարող ենք կոչել մարմին:
Մարմիններ են քարը, ծառը, տունը, միջատը, մետաղալարը և այլն:
Ինչպես տեսնում ես, մարմիններն այնքան շատ են, որ անհնար է բոլորը թվարկել:
Դրանք բաժանում են բնական (բնության կողմից ստեղծված) և
արհեստական (մարդու կողմից ստեղծված) մարմինների:
Արեգակը, Լուսինը, մոլորակները համարվում են նաև
տիեզերական մարմիններ: Թվարկի’ր քո շրջապատում գտնվող բնական և
արհեստական տասական մարմինների անուններ:
Մարմինները կազմված են նյութերից: Ձմռանը մեր տների ապակիները զարդարող եղյամը մարմին է, որը կազմված է ջրից:
Ջուրն արդեն նյութ է: Մարմինները բաղկացած են տարբեր նյութերից:
Մեր մարմինը, օրինակ, բաղկացած է ջրից, ճարպերից, սպիտակուցներից,
ածխաջրերից և այլ նյութերից: Բազմազան նյութերից են պատրաստված
մեր բնակարանները, տանն օգտագործվող տարբեր սարքավորումները
(արհեստական մարմիններ):
Նյութերը լինում են պինդ, հեղուկ և գազային:
Ցանկացած պինդ մարմին ունի որոշակի ձև:
Օրինակ՝ տուֆի որմնաքարը ունի խորանարդի ձև, իսկ ձյան
փաթիլը նման է կենտրոնից ճառագայթաձև ձգվող, կանոնավոր
դասավորված սառցե բյուրեղների:
Հեղուկները և գազերը որոշակի ձև չունեն: Հեղուկը ընդունում է
այն անոթի ձևը, որի մեջ լցված է:
Խոհանոցում, գազօջախը միացնելիս, զգում ես բնական գազի սուր հոտը:
Դա նրանից է, որ գազերն ընդհանրապես շատ արագ են տարածվում:
Եթե նույնիսկ շատ կարճ ժամանակ գազի փականը բաց է մնում, ապա խոհանոցն անմիջապես լցվում է գազով: Այն մենք զգում ենք իր սուր հոտի շնորհիվ:
Գիտնականները պարզել են, որ բոլոր նյութերը կազմված են շատ փոքրիկ,
աչքի համար անտեսանելի մասնիկներից:
Դրանում համոզվելու համար կատարենք փորձ:
Վերցնենք մեկ նյութից կազմված որևէ մարմին, օրինակ՝ շաքարի կտոր:
Այնուհետև այն գցենք տաք ջրով լցված ապակե բաժակի մեջ և գդալով խառնենք:
Սկզբում շաքարը բաժակի մեջ լավ երևում է, բայց խառնելու ընթացքում
այն աստիճանաբար դառնում է անտեսանելի: Դրանից հետո փորձենք ջրի
համը և կզգանք, որ այն քաղցր է: Դա նշանակում է, որ շաքարը չի անհետացել,
այն մնացել է բաժակում: Սակայն ինչո՞ւ շաքարի կտորը չի երևում:
Այն բաժանվել է մանրագույն մասնիկների, այսինքն՝ լուծվելով խառնվել է
ջրի մասնիկների հետ: Այս փորձը ապացուցում է, որ նյութերը և դրանցից
բաղկացած մարմինները կազմված են մանրագույն մասնիկներից:
Ցանկացած նյութ կազմված է յուրահատուկ մասնիկներից, որոնք
ձևով և չափերով տարբերվում են այլ նյութերի մասնիկներից:
Առաջադրանք՝
- Քանի նյութից կարելի է պատրաստել բաժակ: Բաժակ կարելի է պատրաստել ապակուց,կավից,թղթից,պլաստմասայից,երկաթից,ճենապակուց,փայտից։
- Առանձնացնել մարմինները և նյութերը՝ փայտ, աթոռ, սեղան, ոսկի, մատանի, գրիչ, պատուհան, պղինձ, պայուսակ, բաժակ: մարմին-աթոռ,մարմին,մատանի,գրիչ,պատուհան,պայուսակ,բաժակ նյութ-փայտ,ոսկի,պղինձ
3.Տեսակավորիր հետևյալ նյութերը՝ պինդ, հեղուկ, գազայինալյումին, երկաթ, ոսկի, գոլորշի, ջուր, նավթ, թթվածին,
արծաթ, փայտ, ապակի
պինդ հեղուկ գազային
ալյումին ջուր գոլորշի
երկաթ նավթ թթվածին
ոսկի
արծաթ
փայտ
ապակի